CHỌN NGHỀ NÀO HỢP VỚI BẠN
Nghề nghiệp là lựa chọn tương lai của mỗi sinh viên. Trong một thế giới hoàn hảo, tất cả chúng ta sẽ chọn những nghề nghiệp phù hợp với sở thích căn bản của mình. Tuy nhiên đây không phải là một thế giới hoàn hảo, vì nhiều lí do, có thể chúng ta đang làm những công việc không phù hợp với khả năng và sở thích của mình. Lúc này, ta hiểu được công việc và tính cách hợp nhau có thể giúp chúng ta làm cho tình hình trở nên tốt đẹp hơn.
Khả năng và tính cách là hai yếu tố chính tạo nên sự hài lòng trong công việc. Quan trọng là chúng ta tìm ra những khả năng, sở thích cơ bản và kết hợp chúng với ngành nghề cụ thể. Vấn đề là chúng ta có tự xác định được khả năng, sở thích làm việc của mình hay không?
Có nhiều lý thuyết lựa chọn nghề nghiệp để chúng ta tham khảo. Một trong số đó là lý thuyết Holland. Bằng việc phân loại tính cách con người thành các nhóm cá tính khác nhau, TS.Holland đã cung cấp cho chúng ta một công cụ để lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với sở thích, vừa giúp chúng ta định hướng công việc hiện tại để đạt được sự hài lòng.
HOLLAND VÀ MÃ HOLLAND
John L.Holland (1919 – 2008) là tiến sỹ tâm lý học người Mỹ. Tiến sỹ Holland nổi tiếng nhất và được biết đến rộng rãi nhất qua nghiên cứu lý thuyết lựa chọn nghề nghiệp, được gọi là Mã Holland (Holland codes hay the Holland Occupational Themes).
Lý thuyết này được John Holland xây dựng dựa trên 6 luận điểm, trong đó 2 luận điểm đầu là:
• Hầu như ai cũng có thể được xếp vào 1 trong 6 kiểu người, đó là: Realistic (Người thực tế – R), Investigate (Nghiên cứu – I), Artistic (Nghệ sĩ tính – A), Social (người có Tính xã hội – S), Enterprising (Thiên phú lãnh đạo, điều hành –E) và Conventional (mẫu người Công chức – C).
• Có 6 môi trường hoạt động ứng đúng với 6 kiểu người kể trên
Ngoài ra còn 4 điều sau:
• Mọi người thuộc cùng một nhóm có xu hướng “hội tụ” lại với nhau. Ví dụ: Người Nghệ thuật sẽ bị hấp dẫn, lôi cuốn và muốn kết bạn và làm việc cùng những người thuộc cùng nhóm Nghệ thuật.
• Những người cùng nhóm sẽ làm việc cùng nhau và tạo dựng môi trường làm việc phù hợp với họ. Ví dụ: Những người Nghệ thuật làm việc cùng nhau sẽ tạo ra môi trường để có thể tự do sáng tạo, suy nghĩ và hành động gọi chung là “Môi trường Nghệ thuật”.
• Những người làm việc trong môi trường tương tự như tính cách của mình hầu hết sẽ thành công và hài lòng với công việc của mình.
• Những hành động của bạn và cảm xúc tại nơi làm việc phụ thuộc vào môi trường làm việc. Nếu bạn làm việc cùng những người có cùng nhóm tính cách với bạn, bạn sẽ có thể làm được nhiều việc mà đồng nghiệp có thể làm, điều đó sẽ giúp bạn có một tâm lý thoải mái.
Vậy theo lý thuyết này, bạn nên chọn kiểu nghề nghiệp tương tự như nhóm tính cách của bạn. Điều này giúp bạn dễ đạt được thành công và hài lòng trong công việc. Tuy nhiên thực tế mọi người thường là sự kết hợp của 2 nhóm tính cách, ví dụ: Nghiên cứu – Kỹ thuật, Nghệ thuật – Xã hội. Do đó, bạn có thể phải xem xét ở nhiều hơn một nhóm tính cách.
Lý thuyết này của Holland được gọi là Mã Holland, thường được gọi tắt là RIASEC (lấy 6 chữ cái ghép lại thành).
VẬY BẠN THUỘC NHÓM TÍNH CÁCH NÀO? Để xác định bạn thuộc nhóm tính cách nào khá đơn giản. Bạn chỉ cần “tự chấm điểm” những điều sau đây có đúng với mình không theo thang điểm từ 0 đến 5. (Bạn thấy ý đó chưa bao giờ đúng với bạn – tương ứng 0 đ; Chỉ thấy ý đó chỉ đúng trong một vài trường hợp – tương ứng 1 đ; Bạn thấy ý đó chỉ một nửa là đúng với bạn – tương ứng 2 đ; Bạn thấy ý đó gần như là đúng với bạn trong hầu hết mọi trường hợp, chỉ có một vài trường hợp là chưa đúng lắm – tương ứng 3đ; Bạn thấy ý đó là hoàn toàn đúng với bạn, không thể nào khác đi được – tương ứng 4 đ; Điểm cao nhất là 5đ).
Sau đó hãy cộng điểm lại ở mỗi bảng bạn nhé! Điểm số cao nhất ở bảng nào thì bạn sẽ là người thuộc nhóm tính cách ấy nhé!
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
ỨNG DỤNG VÀO LỰA CHỌN NGHỀ NGHIỆP Sau khi làm xong bài trắc nghiệm này, chúng ta hãy tìm bảng có điểm số cao nhất, chính là bảng có kiểu người phù hợp ở mức độ cao với bạn.
1. Mẫu người Thực tế (Realistic): Đây là những người thích những hoạt động ngăn nắp hoặc thích làm việc với mục tiêu, công cụ và máy móc. 
Người thực tế:
• Nhận thức tài năng bản thân một cách máy móc, nhưng dường như không đối xử tốt với mọi người.
• Coi trọng những điều cụ thể và hữu hình như – tiền bạc, quyền lực và địa vị
• Tránh né những hoạt động xã hội cần sự tương tác với người khác.
Những đặc điểm chung:
• Bướng bỉnh, không linh hoạt, kiên trì, thiên về vật chất, thực tế và xác thực.
2. Mẫu người Điều tra – Nghiên cứu (Investigative): Người có tính điều tra thích những hoạt động liên quan đến việc điều tra sáng tạo về thế giới hoặc tự nhiên.
Người điều tra:
• Nghĩ mình rất thông minh, nhưng thường hay thiếu kỹ năng lãnh đạo.
• Coi trọng những sự nỗ lực khoa học.
• Tránh những hoạt động có vẻ trần tục, thương mại hoặc mạnh dạn.
Những đặc điểm chung:
• Phân tích, tò mò, bi quan, trí tuệ, chính xác và kín đáo.
3. Mẫu người Nghệ sĩ (Artistic): Người nghệ sĩ thích những hoạt động không có cấu trúc và thích sử dụng nguyên vật liệu để tạo nên nghệ thuật.
Người nghệ sĩ:
• Tự xem mình là những nghệ sĩ có tài năng
• Coi trọng thẩm mỹ
• Tránh những công việc hoặc việc làm mang tính tục lệ.
Những đặc điểm chung:
• Duy tâm, phức tạp, nội tâm, nhạy cảm, không thực tế và không theo khuôn phép.
4. Mẫu người Xã hội (Social): Người mang tính xã hội thích báo tin, chỉ bảo, phát triển, chữa lành và khai sáng người khác.
Người có tính xã hội:
• Tự nhận thấy mình có ích, thông hiểu và có thể truyền kiến thức cho người khác.
• Coi trọng những hoạt động xã hội.
• Tránh những hoạt động yêu cầu công việc hoặc việc làm mang tính “thực tế”.
Những đặc điểm chung:
• Rộng rãi, kiên nhẫn, mạnh mẽ, lịch thiệp, có sức thuyết phục và sẵn sàng hợp tác.
5. Mẫu người Dám nghĩ dám làm (Enterprising): Những người này thích đạt được những mục tiêu thuộc về tổ chức hoặc giành được lợi ích kinh tế.
Người dám nghĩ dám làm:
• Tự nhận thấy mình là những người lãnh đạo và hùng biện tuyệt vời, năng nổ, được nhiều người yêu thích, nhưng thiếu tính khoa học.
• Coi trọng những thành tựu chính trị và kinh tế
• Tránh những hoạt động yêu cầu công việc hoặc việc làm có tính “điều tra”.
Những đặc điểm chung:
• Hướng ngoại, thích phiêu lưu, lạc quan, tham vọng, thân thiện và thích phô trương.
6. Mẫu người Quy củ – Công chức (Conventional): Người có tính Quy củ thích thao tác với dữ liệu, lưu giữ hồ sơ, sắp xếp, sao chép tài liệu và tổ chức dữ liệu giấy tờ hoặc tính toán.
Người có tính Quy củ:
• Tự nhận thấy mình có khả năng biên chép và tính toán.
• Coi trọng thành tựu kinh doanh và kinh tế
• Tránh những hoạt động không có cấu trúc hoặc mang tính nghệ sĩ.
Những đặc điểm chung:
• Hiệu quả, thực tế, chu đáo, không linh hoạt, có tính phòng thủ và ngăn nắp.
Hãy xem những ngành nghề nào phù hợp với nhóm tính cách của mình nhé:
| NHÓM | TÍNH CÁCH | ĐẶC ĐIỂM | NGHỀ NGHIỆP |
|---|---|---|---|
| Nhóm Kỹ thuật(Realistic) | Thực tế, đáng tin cậy, đơn giản, coi trọng truyền thống, thao tác vận động khéo léo | Có hứng thú với máy móc, thiết bị, thao tác vận động, xây dựng, sửa chữa, cắm trại, lái xe, làm việc ngoài trời | Các nghề về kiến trúc, an toàn lao động, nghề mộc, xây dựng, thủy sản, kỹ thuật, máy tàu thủy, lái xe, huấn luyện viên, nông – lâm nghiệp. |
| Nhóm Nghiên cứu(Investigative) | Độc lập, sâu sắc, ham hiểu biết. Khả năng định hướng, khả năng tự học, tự tổ chức nghiên cứu, khả năng phân tích, viết, toán học. | Có hứng thú với khoa học, y học, toán học, nghiên cứu, đọc sách, làm ô chữ, câu đố, khai thác internet. | Các ngành thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên; khoa học xã hội; Y – dược; khoa học công nghệ. |
| Nhóm Nghệ thuật(Artistic) | Sáng tạo, độc lập, độc đáo, sức tưởng tượng phong phú, khả năng âm nhạc, biểu diễn nghệ thuật. | Thích tự thể hiện, thu thập các tác phẩm nghệ thuật, tham dự các buổi biểu diễn, tham quan bảo tàng, chơi các nhạc cụ, quan tâm đến truyền thông, văn hóa. | Các ngành về văn chương; báo chí; điện ảnh; sân khấu; mỹ thuật; ca nhạc; múa; kiến trúc; thời trang; hội họa, giáo viên dạy Sử/Anh văn, bảo tàng, bảo tồn, … |
| Nhóm Xã hội(Social) | Thích hợp tác, rộng lượng, phục vụ người khác. Kỹ năng nói, nghe, giảng giải và các kỹ năng làm việc với người khác | Thích làm việc với con người, tham gia các hoạt động tình nguyện, đọc các sách hoàn thiện bản thân. | Sư phạm; giảng viên, huấn luyện viên điền kinh; tư vấn – hướng nghiệp; công tác xã hội, sức khỏe cộng đồng, thuyền trưởng, thầy tu, thư viện, bác sĩ chuyên khoa, thẩm định giá, nghiên cứu quy hoạch đô thị, kinh tế gia đình, tuyển dụng nhân sự, cảnh sát, xã hội học, bà đỡ, chuyên gia về X – quang, chuyên gia dinh dưỡng … |
| Nhóm Kinh Doanh(Enterprising) | Quyết đoán, tự tin, năng động, thích giao lưu, ưa mạo hiểm, cạnh tranh, địa vị, có khả năng gây ảnh hưởng, thuyết phục và chỉ đạo người khác. | Có hứng thú với lĩnh vực kinh doanh, chính trị, lãnh đạo, doanh nhân | Các ngành về quản trị kinh doanh, thương mại, marketing, kế toán – tài chính, luật sư, dịch vụ khách hàng, tiếp viên hàng không, thông dịch viên, pha chế rượu. |
| Nhóm Công Chức(Conventional) | Sống thực tế, có tổ chức, ngăn nắp, tỉ mỉ, chính xác, tin cậy, ổn định, hiệu quả. Có khả năng làm việc với các dữ liệu, số liệu | Có hứng thú trong lĩnh vực tổ chức, quản lý dữ liệu, kế toán, đầu tư, hệ thống thông tin, tham gia các hoạt động tình nguyện | Các ngành nghề về hành chính, quản trị văn phòng, kế toán, kiểm toán, thư ký, thống kê, thanh tra ngành, người giữ trẻ, điện thoại viên… |
Thông qua lý thuyết nghề nghiệp Holland, bạn hoàn toàn có thể khám phá sở thích bản thân và tìm ra nghề nghiệp phù hợp với mình để tập trung làm điều mình thích. Điều đó sẽ giúp bạn phát triển nghề nghiệp theo đúng định hướng, giúp mang lại sự hài lòng và thỏa mãn trong công việc dài lâu.
